Трагічная гісторыя вёскі Хатынь

Хатынь - невялікая беларуская вёска, назва якой стала сімвалам бязлітаснасці нацысцкіх акупантаў і пакут мірнага насельніцтва падчас Вялікай айчыннай вайны. Гэта не проста гістарычны факт, а глыбокая рана ў памяці народаў, якая нагадвае пра жахлівыя злачынствы супраць чалавечнасці.

1943 год быў адной з самых цяжкіх для акупаваных тэрыторый Беларусі. Партызанскі рух набіраў сілу, і акупанты адказвалі на гэта жорсткімі карнымі аперацыямі.

Раніцай 22 сакавіка 1943 года атрад беларускіх калабарацыяністаў, а таксама эсэсаўцы з батальёна СС «Дзірлевангер», якія праводзілі антыпартызанскую аперацыю «Зімовае чараўніцтва», сутыкнуліся з партызанамі недалёка ад Хатыні. У выніку перастрэлкі быў забіты нямецкі афіцэр. У адказ на гэта акупанты прынялі рашэнне сцерці Хатынь з зямлі.

Усе жыхары вёскі, ад немаўлят да глыбокіх старых, былі сагнаныя ў драўляную адрыну. Тыя, хто спрабаваў уцячы, былі расстраляныя на месцы. Затым хлеў абклалі саломай і падпалілі. Крыкі і стогны зачыненых усярэдзіне людзей зліваліся з трэскам падпаленага дрэва. Агонь паглынаў усё, не пакідаючы шанцаў на выратаванне. Толькі некалькім дзецям і аднаму даросламу - Іосіфу Камінскаму - цудам удалося выжыць, але і яны атрымалі жудасныя апёкі і раненні.

Пасля знішчэння Хатыні карнікі працягнулі свой крывавы шлях, спальваючы іншыя вёскі. Трагедыя Хатыні не была адзінкавым выпадкам. Падобныя зверствы здзяйсняліся па ўсёй Беларусі, дзе за гады акупацыі было знішчана больш за 9 200 вёсак, з іх 619 разам з усім ці часткай насельніцтва.

У пасляваенныя гады Хатынь стала мемарыяльным комплексам, які ўвекавечвае памяць аб ахвярах нацызму. Тут знаходзіцца адзіная ў свеце «Могілкі вёсак» – сімвалічныя скрыні з зямлёй са 185 спаленых вёсак, якія так і не былі адноўлены. Званы Хатыні, якія гучаць над гэтым журботным месцам, нагадваюць усяму свету аб недапушчальнасці паўтарэння такіх падзей.

Што вас чакае на экскурсіі?

Месца збору: чыгуначны вакзал Мінск-Пасажырскі

Зручнае месца збору групы

г. Мінск, чыгуначны вакзал Мінск-Пасажырскі, 1 паверх (узровень горада), каля цэнтральнага эскалатара (бліжэйшая ст. метро Пл. Леніна),

Экскурсія па Мемарыяльным комплексе Хатынь

Экскурсія пачынаецца расповедам пра лёс вёскі Хатынь, поўнасцю знішчанай разам з яе жыхарамі. Са 149 загінуўшых больш за палову былі дзеці.

Вы даведаецеся аб падзеях, якія прывялі да трагедыі, і аб сотнях падобных вёсак, таксама знішчаных у гады вайны.

Манумент Непакораны чалавек

У цэнтры мемарыяльнага комплексу Хатынь узвышаецца шасціметровая бронзавая скульптура «Непакорны чалавек». Гэтая кампазіцыя адлюстроўвае постаць пажылога селяніна з мёртвым хлопчыкам на руках - момант крайняга смутку, болі і гонару адначасова. Прататыпам вобраза стаў Іосіф Камінскі, адзіны дарослы, які выжыў пасля спалення Хатыні: у ноч трагедыі ён адшукаў сярод целаў свайго смяротна параненага сына, які памёр у яго на руках. Скульптар перадаў адчуванне невымоўнай страты і ўсенароднай трагедыі менавіта праз гэты эпізод.

Сімвалічныя печкавыя трубы і званы

Сімвалічныя печкавыя трубы і званы - адзін з ключавых вобразаў мемарыяльнага комплексу Хатынь. Гэтыя трубы сімвалізуюць тое нямногае, што нярэдка заставалася ад беларускіх вёсак пасля карных акцый: толькі печкавыя трубы, выбеленыя і апаленыя пажарам.

На вяршынях гэтых абеліскаў умацаваны званы. На кожным абеліску размешчана мемарыяльная дошка з імёнамі жыхароў, якія загінулі ў гэтым доме. Званы тэлефануюць кожныя 30 секунд, напаўняючы мемарыял журботным гукам: гэты бесперапынны звон нагадвае аб беззваротнай страце, кожную хвіліну пекла, перажытага жыхарамі Хатыні і тысяч іншых знішчаных вёсак Беларусі. Ідэя са званамі ўзнікла ў архітэктараў, каб Хатынь «не змоўкла», каб гук смутку і памяці заўсёды быў чутны, нагадваючы аб неабходнасці памятаць трагедыі мінулага і перасцерагаючы жывых ад іх паўтарэння.

Могілкі вёсак

Могілкі вёсак у мемарыяльным комплексе Хатынь - унікальны помнік, які ўвекавечвае памяць аб 185 беларускіх вёсках, знішчаных нацыстамі разам з іх жыхарамі і не адноўленых пасля вайны. Кожнай вёсцы прысвечана сімвалічная магіла - своеасаблівае папялішча з жалобнай урнай, у якой захоўваецца зямля з месца былой вёскі. У цэнтры кожнай магілы размешчаны п'едэстал у выглядзе мовы полымя, які сімвалізуе тое, што вёска была спалена агнём.

Сцяна смутку

Сцяна смутку ў мемарыяльным комплексе Хатынь уяўляе сабой доўгі жалезабетонны блок з нішамі, у якіх размешчаны мемарыяльныя пліты з назвамі звыш 260 нацысцкіх канцлагераў смерці і месцаў масавага знішчэння людзей на тэрыторыі Беларусі. Архітэктурна сцяна нагадвае турэмныя камеры і крэматарыяльныя агароджы, што ўзмацняе атмасферу памяці і смутку па мільёнах ахвяр, прынесеных у гады Другой сусветнай вайны.

Дрэва жыцця

Дрэва жыцця ў мемарыяльным комплексе Хатынь - гэта сімвалічны помнік, які ўвекавечвае памяць 433 беларускіх вёсак, знішчаных нямецкімі акупантамі падчас Вялікай Айчыннай вайны, але адроджаных пасля паражэння фашызму на галінах гэтых металічных "дрэваў" у мястэчках.

Гэты мемарыяльны элемент сімвалізуе надзею, адраджэнне і жыццё, якое, нягледзячы на страшныя страты і разбурэнні, здолела зноў прарасці з попелу вайны. «Дрэва жыцця» становіцца не толькі данінай памяці загінуўшым, але і знакам нязломнага духу народа, які перамог у барацьбе за свабоду і захаванні сваёй зямлі.

Плошча Памяці

Плошча памяці ў мемарыяльным комплексе Хатынь - гэта цэнтральная, сімвалічная прастора, дзе вяршыцца чытанне памяці загінуўшых у страшнай трагедыі Другой сусветнай вайны. У цэнтры плошчы растуць тры бярозы, якія сімвалізуюць тых, хто выжыў, а на месцы чацвёртай бярозы гарыць Вечны агонь - сімвал памяці пра кожнага чацвёртага жыхара Беларусі, які загінуў у гады вайны. Гэтая кампазіцыя наглядна адлюстроўвае вялізныя страты беларускага народа і выклікае глыбокія эмоцыі смутку і павагі.

Заўвага:

Наведванне новага музея на тэрыторыі мемарыяльнага комплексу, які адкрыўся ў сакавіку 2023 г., у праграму групавой зборнай экскурсіі НЕ ЎВАХОДЗІЦЬ! Наведванне музея можа быць арганізавана толькі для індывідуальных груп у колькасці не больш за 10 чалавек і для асоб строга старэйшых за 12 гадоў.

*Экскурсія праводзіцца на рускай мове